«Նախաձեռնությունն օգուտ է ինչպես բանկերին, այնպես էլ նրանց հաճախորդներին»

Ավարտվեց 2015-ի առաջին եռամսյակը և, ինչպես ասում են՝ ժամանակն է «հաշիվ» ներկայացնելու։ Հարցն առավել կարևոր է դառնում, երբ խոսքը վերաբերում է բանկային համակարգին, քանի որ այն որոշակի չափով արտացոլում է նաև երկրի տնտեսական իրավիճակը։ Այս տարվա երեք ամիսների ընթացքում ինչպիսի՞ դրական և բացասական զարգացումներ են տեղի ունեցել ՀՀ բանկային համակարգում: Այս և դրամի փոխարժեքին առնչվող այլ հարցերի շուրջ զրուցեցինք բանկերի միության նախագահ ՍԱՄՎԵԼ ՃԶՄԱՉՅԱՆԻ հետ։

-Ինչպես, երևի, Դուք էլ եք նկատել, այս տարվա 1-ին եռամսյակն ամբողջովին ընթացել է բանկային համակարգի, մասնավորապես, դրամի փոխարժեքի կայունացման միտումների ներքո,- նշեց պարոն Ճզմաչյանը։- Չնայած տարբեր ասեկոսեներին, բանկերը շարունակում են վարկեր տրամադրել և՛ դրամով, և՛ արտարժույթով: Խոսենք թվերով. միայն ապրիլի առաջին շաբաթում Հայաստանի բանկերի` դրամով տրամադրած վարկերի ծավալը կազմել է շուրջ 40,1 մլրդ դրամ, իսկ դոլարով տրամադրած վարկերի ծավալը՝ 42,3 մլն դոլար: Ինչպես տեսնում եք, չնայած այն դատարկ պնդումներին, որ բանկերը, եթե նույնիսկ տրամադրում են վարկեր, ապա արտարժույթով, իմ բերած թվերը վկայում են, որ դրամային վարկերը երկու անգամ ավելի են: Դրական զարգացումների շարքում է նաև այն փաստը, որ Հայաստանի միջազգային համախառն պահուստները անցյալ տարվա և այս տարվա սկզբի կրճատումներից հետո ս.թ. մարտին ավելացել են շուրջ 18,3 %-ով, հասնելով գրեթե 1,5 մլրդ դոլարի: Նշածս փաստերը միանշանակ վկայում են, որ ՀՀ բանկային համակարգում և, ընդհանրապես, ֆինանսական ոլորտում գերիշխում են կայունացման միտումները:
-Վերջերս ՀՀ կառավարության և Ազգային ժողովի նախաձեռնությամբ ընդունվեցին մի շարք որոշումներ՝ բանկային ավանդների երաշխավորված հատուցման չափերի, գյուղատնտեսական վարկերի սուբսիդավորման, հիպոթեքային վարկերի հետ կապված: Ըստ Ձեզ, դրանք ի՞նչ ազդեցություն կունենան Հայաստանի սոցիալ-տնտեսական վիճակի վրա:
-Այո, ՀՀ կառավարությունը սկզբունքորեն կողմ է ՀՀ ԿԲ-ի ներկայացրած «Ֆիզիկական անձանց բանկային ավանդների հատուցումը երաշխավորելու մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու օրինագծին, որով 2,5 անգամ ավելացվում են ներկայումս գործող երաշխավորված բանկային ավանդների հատուցման չափերը: Ըստ օրինագծի, 4 մլն դրամը միայն դրամային ավանդ ունենալու դեպքում դառնում է 10 մլն, իսկ 2 մլն դրամը միայն արտարժութային ավանդ ունենալու դեպքում՝ 5 մլն դրամին համարժեք գումար: Այս նախաձեռնությունը միանշանակ օգուտ է ինչպես բանկերին, այնպես էլ նրանց հաճախորդներին, քանի որ բարձրացնում է բնակչության վստահությունը բանկային համակարգի նկատմամբ: Կարծում եմ, այդ օրինագծի պատճառով բանկերում ինչ-որ չափով կավելանան փոքր և միջին ավանդները: Կառավարությունը նաև սահմանել է հիպոթեքային վարկի սպասարկման համար վճարված տոկոսների գումարների չափով վարկառուների կողմից վճարված եկամտային հարկի գումարների վերադարձման կարգը, ինչը, ի միջի այլոց, տարածվում է 2014-ի նոյեմբերի 1-ից հետո ծագած (ծագող) հարաբերությունների վրա: Սա էլ կակտիվացնի շինարարության և, համապատասխանաբար, հիպոթեքային վարկերի շուկան: Իսկ ինչ վերաբերում է գյուղատնտեսական վարկերի սուբսիդավորմանը, կարելի է միայն ողջունել կառավարության որոշումը, որով սուբսիդավորման տոկոսը հիմնականում 4 %-ից բարձրացվել է 6 %-ի: Դրանով իսկ գյուղացիների վարկերի մարման հոգսը էապես թեթևանում է:
-Ընդհանուր միջազգային տնտեսական միտումները, ըստ Ձեզ, ի՞նչ ազդեցություն կունենան դրամ-դոլար հարաբերակցության վրա:
-Կարծում եմ, նավթի միջազգային գները, ռուսական ռուբլին և, ընդհանրապես, ՌԴ-ի տնտեսությունը գտել են որոշակի հավասարակշռություն, ինչը կազդի մեր դրամի փոխարժեքի վրա էլ ավելի կայունանալու առումով: Մյուս կողմից, ԱՄՆ-ի Դաշնային պահուստային համակարգում, որը, ինչպես գիտեք, կենտրոնական բանկի համարժեքն է, ավելի և ավելի բարձր են լսվում այն մասնագետների ձայները, ովքեր կողմ են բազային (վերաֆինանսավորման) տոկոսադրույքի բարձրացմանը: Ըստ երևույթին, դա կկատարվի տարվա կեսերին կամ վերջում, իսկ դա կարող է հանգեցնել ԱՄՆ դոլարի ոչ մեծ չափով արժևորմանն այլ արտարժույթների, ներառյալ մեր դրամը, նկատմամբ: Համոզված եմ, որ դրամի տատանողականությունն այս կամ այն կողմ կլինի սահուն և չափազանց փոքր չափերի:
-ՌԴ-ի դեմ կիրառվող տնտեսական պատժամիջոցները բացասական ազդեցություն են թողել ռուբլու վրա, ինչը ՌԴ-ին ստիպել է ժամանակից շուտ բարձրաձայնել ԵԱՏՄ անդամ երկրների միջև միասնական արժույթի հաստատման հարցը: Նման սցենարի զարգացումն ի՞նչ հետևանքներ կունենա ՀՀ բանկային համակարգի վրա:
-Բազմիցս նշել եմ, որ ԵԱՏՄ-ի շրջանակներում միասնական արժույթին անցնելու հարցը ներկա պահին օրակարգային չէ և կարող է ծագել ոչ մոտ ապագայում: Ամբողջ միջազգային փորձը, այդ թվում` եվրոյի ներդրումը ԵՄ-ի տարածքի մի մասում, ցույց է տալիս, որ մինչև միասնական արժույթին անցնելը համապատասխան երկրները պետք է հասնեն տարբեր ոլորտներում ինտեգրման բարձր մակարդակի: Այնպես որ մեզ այդ ճանապարհին դեռ սպասում է մեծ աշխատանք, մասնավորապես, մեր ֆինանսա-բանկային հատվածների կարգավորումների մոտեցման ուղղությամբ: Էլ չեմ ասում ԵԱՏՄ բոլոր անդամ-երկրների մակրոտնտեսական ցուցանիշները նմանատիպ չափերի բերելու մասին:

Զրուցեց
Ժասմեն ՎԻԼՅԱՆԸ

Հեղինակի նյութեր

• ՃՇՀԱՀ-ն և Ստավրոպոլի «Հյուսիս-Կովկասյան դաշնային» համալսարանը հեռահար եղանակով ստորագրեցին «Մեծ Կովկաս կոնսորցիում ստեղծելու մասին» համաձայնագիրը
• «Հան­ցա­վոր ան­գոր­ծու­թ­յուն են դրսևո­րում ՀՀ իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րը»
• «Ղա­րա­բա­ղյան խնդ­րի քա­ղա­քա­կան լու­ծու­մը պետք է գտն­վեր այս պա­տե­րազ­մից ա­ռաջ»
• ՃՇՀԱՀ-ի հետ համագործակցության շրջանակներում բացվեց ինտերակտիվ ուսուցման ռուսաց լեզվի առաջին կենտրոնը
• «Դուռ-լու­սա­մուտդ պինդ փա­կիր, ու­րի­շին գող մի հա­նիր»
• Կռա­պաշ­տու­թ­յու­նը քան­դեց Հա­յաս­տա­նը
• «Նո­յեմ­բե­րի 4-ի դրու­թ­յամբ Շու­շիում մեր դիր­քե­րը բո­լոր ա­ռում­նե­րով նպաս­տա­վոր են ե­ղել»
• «Որ­քան հիաս­թափ­ված եմ նախ­կին իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րից, այն­քան էլ հիաս­թափ­ված եմ ներ­կա­յիս իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րից»
• ՃՇՀԱՀ-ն 6 մլն դրամ է փոխանցել «Զինծառայողների ապահովագրության» հիմնադրամին և «Հայրենիքի պաշտպանի վերականգնողական կենտրոն»-ին
• ՃՇՀԱՀ հոգաբարձունների խորհրդի նիստում մեկ րոպե լռությամբ հարգեցին Ղարաբաղի պատերազմում իրենց կյանքը հանուն հայրենիքի զոհաբերած նահատակների հիշատակը
• «Պատերազմ և խաղաղության» նոր տարբերակը․ «վաճառված է» Արցախը, վտանգված է Հայաստանը
• Պա­տե­րազ­մի պայ­ման­նե­րում փաս­տա­թուղթն ին­չու՞ բո­վան­դա­կա­յին փո­փո­խու­թ­յուն չի կրել
• Արդեն ե­րեկ պետք է մե­կու­սաց­վեին և պար­տա­դիր թես­տա­վոր­վեին
• Գեր­շա­հույթ` պա­տե­րազ­մի հաշ­վին
• «Լար­վա­ծու­թ­յան մե­ծաց­մա­նը զու­գա­հեռ ես-ը ա­վե­լի է ձուլ­վում մենք-ին»
• «Հա­յե­րը ոչ միայն լավ գոր­ծա­րար­ներ են, այլև լավ մար­տիկ­ներ»
• ՃՇՀԱՀ-ը 15 մլն 500 հազար դրամ է փոխանցել «Հայաստան համահայկական հիմնադրամին»
• «Մեր ամ­րոց­նե­րի պա­տե­րի տակ լավ ջարդ են ու­տում և ու­տե­լու են»
• ՊԵԿ-ը միանձ­ն­յա՞ է ո­րո­շել
• Վլադ Ասատրյանը միաձայն վերընտրվեց ՃՇՀԱՀ հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ

Մեկնաբանություններ